Jak pewnie niektórzy przedsiębiorcy z branży spożywczej wiedzą, jakiś czas temu, a dokładnie 1 grudnia 2022 r. zostało opublikowane rozporządzenie Komisji (UE) 2022/2340 z dnia 30 listopada 2022 r. zmieniające załącznik III do rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do ekstraktów zielonej herbaty zawierających 3-galusan (-) epigalokatechiny.
Co to dokładnie oznacza? Zacznijmy od początku, czyli samego rozporządzenia 1925/2006. Harmonizuje przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne w Państwach Członkowskich, odnosząc się dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji, tak aby zagwarantować skuteczne funkcjonowanie rynku wewnętrznego przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów[i]. Jest to swoista rama, która określa wszystkie najważniejsze zasady:
- wymagania, ograniczenia, kryteria czystości, warunki dodawania witamin i składników mineralnych i związane z tym etykietowanie, prezentację i reklamę;
- substancje, których stosowanie podlega zakazowi, ograniczeniu lub kontroli przez Wspólnotę;
- kwestię rejestru, procedury powiadamiania, środków zabezpieczających i monitorowania.
Istotną częścią rozporządzenia są jego załączniki:
- pierwszy załącznik określa witaminy i składniki mineralne, które mogą być dodawane do żywności;
- drugi załącznik wskazuje na formy chemiczne witamin i składników mineralnych, które mogą być dodawane do żywności;
- trzeci załącznik w tym przypadku jest dla nas najważniejszy, bo określa substancje, których stosowanie w żywności jest:
- zakazane – należą do nich:
- aloeemodyna i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna,
- emodyna i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna,
- preparaty z liści gatunków Aloe zawierające pochodne hydroksyantracenu,
- dantron i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna,
- ziele przęśli i preparaty z niego uzyskane,
- kora johimby lekarskiej i preparaty z niej uzyskane (Pausinystalia yohimbe (K. Schum) Pierre ex Beille);
- ograniczone – są to:
- izomery trans kwasów tłuszczowych, inne niż izomery trans kwasów tłuszczowych naturalnie występujące w tłuszczu pochodzenia zwierzęcego,
- monakoliny ze sfermentowanego czerwonego ryżu,
- ekstrakty z zielonej herbaty zawierające 3-galusan (-) epigalokatechiny, z wyłączeniem wodnych ekstraktów zielonej herbaty zawierających tę substancję, które po odtworzeniu w napojach mają skład porównywalny z tradycyjnymi naparami zielonej herbaty;
- podlega kontroli przez Wspólnotę:
- preparaty z korzeni lub kłączy Rheum palmatum L. lub Rheum officinale Baillone i ich hybryd zawierające pochodne hydroksyantracenu,
- preparaty z liści lub owoców Cassia senna L. zawierające pochodne hydroksyantracenu,
- preparaty z kory Rhamnus frangula L. lub Rhamnus purshiana DC. zawierające pochodne hydroksyantracenu,
- monakoliny ze sfermentowanego czerwonego ryżu,
- ekstrakty zielonej herbaty zawierające 3-galusan (-) epigalokatechiny[ii].
Jak widać substancji tych nie ma wiele, ale lista ta ma znaczący wpływ na funkcjonowanie przemysłu spożywczego. Warto zaznaczyć jeszcze, że przepisy omawianego rozporządzenia, w kwestii witamin i składników mineralnych, nie mają zastosowania do suplementów diety[iii], ale co do innych substancji – już tak.
To jak to wygląda z najnowszą substancją, która została dodana „pod lupę”? Zgodnie z najnowszą zmianą, dzienna porcja żywności musi zawierać mniej niż 800 mg 3-galusanu (-) epigalokatechiny. Co więcej, sama etykieta musi posiadać dodatkowe informacje:
- maksymalna liczba porcji żywności przeznaczonych do dziennego spożycia;
- ostrzeżenie, aby nie spożywać dziennej ilości również 800 mg 3-galusanu (-) epigalokatechiny lub wyższej;
- podaje się zawartość 3-galusanu (-) epigalokatechiny w przeliczeniu na porcję żywności;
- ostrzeżenia o następującej treści:
- „Nie należy spożywać, jeśli tego samego dnia spożywasz inne produkty zawierające zieloną herbatę”,
- „Niniejszy produkt nie powinien być spożywany przez kobiety w ciąży lub kobiety karmiące piersią oraz dzieci w wieku poniżej 18 lat”,
- „Nie należy spożywać na czczo”[iv].
Termin wprowadzania tych zmian zbliża się wielkimi krokami, bo środki spożywcze zawierające ekstrakty zielonej herbaty zawierające 3-galusan (-) epigalokatechiny, które nie spełniają wymogów niniejszego rozporządzenia i zostały zgodnie z prawem wprowadzone do obrotu przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, mogą pozostać w obrocie do dnia 21 czerwca 2023 r.[v]
Co spowodowało tę zmianę? Otóż chodzi o fakt, że w 2015 r. Norwegia, Szwecja i Dania zwróciły się do Komisji z wnioskiem o wszczęcie procedury, ponieważ ze spożyciem katechin, w szczególności 3-galusanu (-) epigalokatechiny w ekstraktach zielonej herbaty wykorzystywanych w produkcji żywności, wiąże się potencjalne ryzyko dla konsumentów. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności stwierdził, że w oparciu o dostępne dane na temat potencjalnego szkodliwego działania katechin zielonej herbaty na wątrobę z interwencyjnych badań klinicznych wynika, że spożycie dawek równych lub wyższych niż 800 mg 3-galusanu (-) epigalokatechiny dziennie w formie suplementu diety wskazuje na statystycznie istotny wzrost aminotransferaz u przyjmujących je osób w porównaniu z osobami z grupy kontrolnej, co świadczy o uszkodzeniu wątroby. Urząd wyjaśnił, że istnieje szereg wątpliwości dotyczących narażenia na katechiny zielonej herbaty oraz ich skutków biologicznych i toksykologicznych[vi].
Czy zmiana ta będzie odczuwalna na przestrzeni czasu? Oczywiście, że tak. Czy jest to zmiana na lepsze? Biorąc pod uwagę badania Urzędu może okazać się, że tak, ale przekonamy się o tym dopiero za jakiś czas.
[i] Rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 404, str. 26 z późn. zm.), art. 1 ust. 1.
[ii] Ibidem, Załącznik III.
[iii] Ibidem, art. 1 ust. 2.
[iv] Ibidem, Załącznik III.
[v] Rozporządzenie Komisji (UE) 2022/2340 z dnia 30 listopada 2022 r. zmieniające załącznik III do rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do ekstraktów zielonej herbaty zawierających 3-galusan (-) epigalokatechiny (Dz. U. UE. L. z 2022 r. Nr 310, str. 7), art. 2.
[vi] Ibidem, uzasadnienie do rozporządzenia.
